Metaforen in het bos
Terugblikken met behulp van metaforen in het bos
Zaterdag liep ik in het bos. Terwijl ik mijn bekende rondje wandelde was ik in mijn hoofd het afgelopen half jaar aan het overpeinzen. Wat heb ik allemaal gedaan? Wat is er gepasseerd? Met wie heb ik gewerkt, met welk resultaat?
Ik was al een paar kilometer aan de wandel zonder ook maar iets van de omgeving echt te zien. Op het moment dat ik me dat realiseerde ging ik stilstaan en stopte ik even met denken. Wat er toen gebeurde was geweldig. Niet in mijn hoofd maar om mij heen ontdekte ik mijn antwoorden. In de bomen, de lucht, de geluiden, geuren en kleuren.
Voor mij werkte het zo: ik merk de omgeving op en spreek mijn verbeeldingskracht aan. Dit maakt associaties mogelijk die aansluiten bij mijn persoonlijke ervaringen en emoties. Zie en lees wat mij het meest is bijgebleven van de afgelopen periode.
Een grondige analyse van de situatie blijkt altijd heel belangrijk. De belangrijkste eerste stap in al onze trajecten voordat we iets kunnen gaan doen..
Want een knelpunt ziet er aan de buitenkant altijd anders uit dan aan de binnenkant.
Zonder goede analyse loop je het risico aan de slag te gaan met iets wat je aan de buitenkant hebt ontdekt maar wat je probleem niet gaat oplossen. Ik heb voorbeelden in de praktijk gezien waarbij er eerder al interventies waren ingezet zonder grondige analyse van wat er binnenin aan de hand is of gebeurt op een diepere laag.
In sommige situaties was de analysefase, het blootleggen van wat er werkelijk aan de hand was, zelfs de enige stap. Het gaf direct inzicht in waar de ontstane situatie door werd veroorzaakt en de oplossingen lagen toen voor de hand. Het team kon hier meteen zelf mee aan de slag.
Wat maakt dat een groep bomen een bos is?
Ik kwam in verschillende organisaties groepen mensen tegen.
In veel situaties vormen deze mensen een team. Of althans, dat is de bedoeling.
Het is altijd weer interessant om te ontdekken wat er nog mist en dus nodig is om van een groep mensen een team te maken.
Ik heb gemerkt dat in teams meer gekeken wordt naar overeenkomsten dan naar de onderlinge verschillen. Bijvoorbeeld naar nieuwe medewerkers, of zij in het team passen omdat ze ongeveer hetzelfde zijn. En andersom zag ik teamleden die er graag bij willen horen en zich aansluiten bij de mening van de groep of de groepsnormen.
Maar daar waar juist gezocht wordt naar de verschillen, waar teamleden nieuwgierig zijn naar anderen, gebruik willen maken van andere zienswijzen en willen leren van andere opvattingen daar gebeurden pas echt mooie dingen. Verschillende mensen maken een team sterker.
De meeste buien kun je zien aankomen. Buien hangen vaak al even in de lucht voordat je de gevolgen ervan ondervindt op de grond. Om je niet te laten overvallen door een bui moet je je ogen en oren goed open houden en alle signalen, die er echt wel zijn, oppikken.
Succesvolle teams zijn alert, sensitief en handelen proactief.
Wat wil de dwarsligger je vertellen?
Overal komen we ze tegen. Elke organisatie heeft er wel een paar. Een dwarsligger wordt door iedereen herkent en vaak als lastig ervaren. Toch kun je een dwarsligger beter dankbaar zijn.
De dwarsligger biedt je een kans om nog eens goed stil te staan bij jouw plannen of gedrag. Vaak zit er een kern van waarheid in dat wat de dwarsligger je wil laten weten.
En het is ook goed om je te realiseren dat er misschien maar één duidelijk zichtbare dwarsligger is maar dat er waarschijnlijk meer zijn die het (deels) met de dwarsligger eens zijn en op termijn ook dwars kunnen gaan liggen.
Deze dwarsligger is helaas gebroken. Wat zonde! We zien het in teams helaas ook wel eens zover komen.
Als het perspectief maar goed is en niet te ver weg.
We zijn in het afgelopen half jaar met verschillende teams aan de slag gegaan om verzuim te verminderen en het plezier in het werk te vergroten. Het was hard werken en niet altijd gemakkelijk. Openheid en veiligheid is een veelbesproken thema. En autonomie bleek in veel gevallen een sleutelwoord.
Werknemers kunnen vaak heel lang onder “slechte omstandigheden” hun werk blijven doen, maar enige mate van regelruimte is er wel nodig en ook een lonkend perspectief. Waar doe je het voor? Bied uitzicht op hoe en wanneer zaken beter worden!
Sommige mensen die wij mochten begeleiden liepen vast door hun eigen beperkte beeld van de situatie of hun beeld van de ander.
Het vraagt moed om je eigen mening of persoonlijke belang aan de kant te schuiven om het grotere doel te dienen. Maar als dat wel lukt dan ontstaat er altijd veel ruimte.
Het maakt de weg weer vrij voor nieuwe kansen en mogelijkheden.
Ook ik moet regelmatig over mijn eigen schaduw heenstappen.
Anders dan anderen, ik houd daar van.
Geen mens is helemaal gelijk maar toch lijken veel mensen wel een beetje op elkaar. Of proberen dat in elk geval. Maar juist die mensen die dat niet proberen blijven je het langst bij.
Ik vind het altijd weer verrassend om iemand te zien die er heel anders uitziet dan de rest.
En verfrissend om iemand te horen praten die echt compleet anders denkt dan de rest of dan ikzelf.
En hoe leerzaam is het om iemand bezig te zien die zaken heel anders aanpakt dan jijzelf zou doen?
Ik heb bijzondere mensen ontmoet. Ik heb mensen iets mogen leren maar heb zelf ook veel van anderen geleerd en daar ben ik dankbaar voor.
Zo ver had het niet hoeven, nee niet mogen komen.
Niemand hoeft ziek te worden van of door het werk. Sterker nog; dit mag toch eigenlijk nooit gebeuren! Deze boom is volledig afgeknapt en zal dit niet overleven.
Werknemers knappen soms ook bij de enkels af. Zij overleven dit meestal wel maar vraag niet hoe. En hoe lang het duurt en wat het hen kost om weer overeind te komen!
Gelukkig zien wij in veel organisaties de intentie om dit te voorkomen.
Om medewerkers te begeleiden bij hun persoonlijke doelen en ontwikkeling is het nodig om maatwerk te bieden. Dat doen wij altijd. We hebben geen kant-en-klare oplossingen.
Het is heel verschillend wat mensen nodig hebben om zichzelf te kunnen ontplooien, om te kunnen leren en om zichzelf verder te ontwikkelen.
En soms is er echt heel weinig voor nodig.
Met een beetje ruimte, een beetje voeding en licht en liefdevolle support kom je vaak al een heel eind.
Dit was mijn afgelopen half jaar in een notendop.
Ik ben benieuwd wat het komende half jaar brengt.