Wat is eigenaarschap
Wat is eigenaarschap?
Eigenaarschap betekent:
eigenaar zijn van de situatie, er de verantwoordelijkheid voor nemen en doen wat je kunt om er het beste van te maken.
Het is niet voor niets dat er de laatste jaren veel aandacht is voor eigenaarschap. In veel organisaties is het misschien wel het grootste probleem dat er veel projecten lopen waar niemand zich eigenaar van voelt. Dat er grote knelpunten zijn waarbij de een de ander aankijkt en waar medewerkers, leidinggevenden en management op elkaar zitten te wachten. Over sommige issues verschijnen meerdere rapporten of de ene na de andere werkgroep houdt zich er mee bezig. Andere zaken worden van het bekende kastje naar de muur geschoven. Iedereen weet dat er iets moet gebeuren maar niemand voelt zich echt geroepen. Niemand die zich werkelijk verantwoordelijk voelt en deze verantwoordelijkheid ook oppakt.
Als we het hebben over verantwoordelijkheid dan kun je denken aan 4 verschillende niveaus:
- verantwoordelijkheid voor jezelf. Voor je eigen doen en laten: voor je keuzes en de beslissingen die je neemt
- verantwoordelijkheid voor de ander. Voor je steun aan anderen: omkijken naar en meeleven met de ander
- verantwoordelijk voor het team (of gezin, familie, gemeenschap). Voor de samenwerking en voor het bereiken van doelen
- verantwoordelijk voor het grotere geheel (de mensheid, de aarde). Voor het milieu of bijvoorbeeld het voortbestaan van de soort.
Eigenaarschap op het werk
Als voorbeeld nemen we de zorgsector op dit moment (juli 2020).
Al voor de komst van het coronavirus was er sprake van een crisissituatie in de zorgsector door de hoge werkdruk en een chronisch en stijgend tekort aan personeel. Hierdoor kon men de dienstroosters lang niet altijd rond krijgen en moesten er soms lastige keuzes worden gemaakt. Nu is het probleem alleen nog maar ingewikkelder geworden. Leidinggevenden en dienstroosterplanners staan voor een onmogelijke opdracht. Wat nu? Van een aantal zorginstellingen heb ik inmiddels begrepen hoe zij dit momenteel aanpakken: de professionals zelf mee laten denken en laten beslissen. Hiermee waren niet ineens alle problemen en knelpunten opgelost. Maar in de situaties waar de zorgprofessionals (mede) eigenaar werden van het probleem waren de oplossingen passender en het draagvlak voor de oplossingen groter dan daar waar de zorgprofessional geen (mede)eigenaar was.
Dit is slechts één voorbeeld van (de voordelen van) eigenaarschap. En dat geldt natuurlijk niet alleen voor de zorgsector. Het voorbeeld maakt ook duidelijk dat eigenaarschap een kwestie is van geven en nemen.
Dat is soms makkelijker gezegd dan gedaan. Niet iedereen heeft het van nature in zich of van jongs af aan meegekregen. Maar het is nooit te laat om te leren!
Wie en wat?
Als moderne leidinggevende weet je wat jouw verantwoordelijkheid is en je pakt deze ook op. Je wilt onder andere vertrouwen op je medewerkers, verantwoordelijkheden geven en dan ook echt loslaten. Je erkent dat jouw rol voornamelijk dienend, faciliterend en inspirerend is. Klopt dat? Wil jij je dit meer eigen maken? Dan is onze training effectiever leidinggeven iets voor jou!
Als medewerker kan het, ondanks alle goede intenties van je leidinggevende of collega’s, soms toch heel lastig zijn om je verantwoordelijkheid te nemen. Misschien heb je het nooit geleerd om autonoom te functioneren of heb je last van ervaringen uit het verleden waardoor je het moeilijk vindt om anderen te vertrouwen. Het is dan zeker de moeite waard om jezelf op dit gebied verder te ontwikkelen. Wellicht is onze training Assertiever worden iets voor jou. Je leert niet alleen jezelf heel goed kennen maar ook jouw mening te geven en met zelfvertrouwen jouw plek in deze wereld in te nemen.
Je kunt ook met het hele team aan de slag. Wil je met elkaar in gesprek over eigenaarschap geven en nemen, kaders afspreken en afspraken maken? Of concreet oefenen met praktijkvoorbeelden? Kies dan voor teamwork verbeteren.
Hoe kun je met elkaar eigenaarschap ontwikkelen?
Eigenaarschap ontwikkelen kun je niet alleen, dat doe je altijd samen. Want het gaat over het individu in relatie tot de ander en tot een groter geheel. In het geval van een organisatie over de werknemer én over de werkgever. Eigenaarschap gaat over nemen en geven. Een werknemer kan alleen eigenaarschap nemen wanneer de werkgever (of leidinggevende) dit faciliteert. De leidinggevende moet zorgen voor het juiste klimaat op de werkvloer. Dat gaat vooral over veiligheid, mogen leren, wederzijds vertrouwen en loslaten. De werknemers moeten weten wat er van hen wordt verwacht maar verder moeten zij vooral voldoende speelruimte krijgen en de kans om hun taken uit te voeren op hun manier. Werknemers moeten de kans krijgen om te ontdekken waar ze goed in zijn en op welke manier zij elke dag met energie en plezier hun werk kunnen blijven doen. Zo ontwikkel je samen eigenaarschap (én autonomie).
Dat betekent dus wel dat eigenaarschap en autonomie maatwerk is.
Want niet elke medewerker en situatie is gelijk.
Als werkgever bepaal je niet de mate van eigenaarschap of autonomie;
die bepaal je samen.
Wat kun je als werkgever doen?
Eigenaarschap is natuurlijk geweldig. Voor werkgever en werknemer. Als werknemer voel je hoe belangrijk jouw aandeel in het geheel is, je bent trots op jezelf en op het resultaat van jou en je team. Je zit op de goede plek, je bent goed in wat je doet en je krijgt energie van je werk. En als iedereen in het team maximaal eigenaarschap ervaart dan maak je optimaal gebruik van iedereen.
Maar hoe creëer je deze situatie?
Wat kun je als werkgever doen:
1. Aandacht voor iedereen! We schreven er onlangs een blog over: aandacht voor alle medewerkers.
2. Inventariseer de behoefte. Ga zo snel mogelijk met elkaar in gesprek. Wat is eigenaarschap voor de medewerker? Bepaal wat er individueel en wat er voor het team nodig is. Zowel materieel als immaterieel.
3. Maak duidelijk wat je verwacht en geef de eventuele kaders aan. Laat de medewerker verder de regie nemen over het eigen werk en over de invulling en uitvoering van taken.
4. Houd je aan je woord, kom je beloftes na. Doe altijd wat je zegt. Niets is zo ondermijnend voor de samenwerking als het niet-nakomen van afspraken.
5. Ga direct in gesprek wanneer je een belofte niet kunt nakomen. Doe het altijd rechtstreeks. Wees snel, open en eerlijk.
6. Creëer een veilige cultuur waarin fouten gemaakt mogen worden, waarin geleerd mag worden. Waar kwetsbaarheid gewaardeerd wordt. Geef ruimte, wees creatief en flexibel. En bovenal: heb vertrouwen in de medewerkers.
Medewerkers verdienen het dat je als werkgever je visie geeft en glasheldere kaders schetst.
Dat je veel communiceert, maar dan wel (altijd) duidelijk en constructief. Dat je naast en achter de medewerkers staat. Altijd. En dat je feedback geeft op een manier die enorm stimuleert, motiveert en enthousiasmeert.
Dus eigenaarschap is niet iets wat je bij de medewerker kunt neerleggen.
Wanneer je wel eens denkt: “Wanneer gaan mijn medewerkers nu eindelijk eens verantwoordelijkheid nemen?” bedenk dan dat je wellicht zelf aan zet bent.
Wat is eigenaarschap in de dagelijkse praktijk voor iedereen?
Eigenaarschap wordt ook wel omschreven als je ergens over ontfermen, je verantwoordelijk voelen en die verantwoordelijkheid ook nemen. Als mensen eigenaarschap tonen dan doen ze de dingen omdat ze het belangrijk vinden en ze voelen zich verantwoordelijk voor het resultaat.
Wat is eigenaarschap en welke factoren zijn van invloed?
- Eigen verantwoordelijkheid
- Zelfvertrouwen
- Onderling vertrouwen
- Helderheid m.b.t. visie, doel, taak en rol
- Oplossingsgerichtheid
- Pro-activiteit
- Intrinsieke motivatie
- Betrokkenheid
- Persoonlijke ontwikkeling
En voor alle mensen in de zorg:
Wees trots op wat je doet en kunt. Laat zien hoe mooi het vak is, en hoeveel voldoening het kan geven om in de zorg te werken. Pak je verantwoordelijkheid en laat de wereld zien hoe professioneel je bent.
Dan maak je de zorgsector ook weer aantrekkelijk voor nieuwe collega’s. Want daar is de komende tijd nog wel behoefte aan.
En zorg goed voor jezelf en voor elkaar.
#wat is eigenaarschap?